Het Mediterrane Voedingspatroon

Als wij in Nederland het woord 'dieet' horen, dan krijgen wij direct visioenen van dingen die niet mogen. We moeten (móeten) minder eten met minder vet, minder suiker en minder caloriën. Je moet (móet) kilo's verliezen om je gezondheidsproblemen te verminderen. Een dieet is bijna per definitie iets negatiefs, omdat je verplicht bent al die heerlijke gerechten te laten staan om het gewenste resultaat te bereiken.

Het Mediterrane dieet is daarom voor veel mensen ook een soort angstgegner, want wat moet (móet) je allemaal niet laten staan om aan dat dieet te voldoen?

Maar in de landen rondom de Middellandse Zee ziet men het helemaal niet als een dieet. Men eet simpelweg wat er 'in het seizoen' is en dan ook met mate. Het is immers vaak ook een cucina povera ('arme lui's keuken'), zoals de Italianen het zo treffend weten te formuleren, want de natuur zorgt soms voor tegenvallende oogsten en daar moet men creatief mee omgaan.

Een nieuwe term
We moeten dus af van de term 'Mediterraan dieet' en die vervangen door de term 'Mediterraan voedingspatroon'.

Er wordt wereldwijd veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de gezondheidvoordelen van het Mediterane voedingspatroon. Veel onderzoeken tonen ook de positieve effecten van het gebruik van extra vergine olijfolie aan.

Het één heeft natuurlijk met het ander te maken, want extra vergine olijfolie is onverbrekelijk verbonden met dat Mediterrane voedingspatroon. Van beide is bewezen dat ze het risico op hartziekten en beroertes duidelijk verlagen.

Uiteraard is extra vergine olijfolie niet het enige gezonde ingrediënt in een Mediterraan voedingspatroon. Het is slechts één onderdeel van een levensstijl, die het consumeren van veel fruit, groenten en noten omvat, aangevuld met volkoren producten en beperkte hoeveelheden rood vlees. En jawel, een wijntje mag.

Toch zijn er in de landen rondom de Middellandse Zee kleine regionale verschillen in dat voedingspatroon. Men eet simpelweg wat de natuur hen geeft.

De vetten van extra vergine olijfolie
Extra vergine olijfolie bevat veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Daarvan wordt gedacht dat het je ‘slechte’ LDL-cholesterol helpt te verlagen. De gezondheidsvoordelen van deze extra vergine olijfolie worden toegeschreven aan de antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen[1]. Steeds opnieuw worden nieuwe, potente stofjes ontdekt die zich verstoppen in extra vergine olijfolie.

Wetenschappelijk onderzoek heeft zelfs een verband aangetoond tussen lagere risico's op hart- en vaatziekten, sommige vormen van kanker en zelfs dementie bij mensen die grotere hoeveelheden extra vergine olijfolie consumeren, in vergelijking met hen die weinig of geen extra vergine olijfolie gebruiken.

In een interessant onderzoek moesten proefpersonen 30 milliliter extra vergine olijfolie per dag consumeren[2]. Dat zijn ongeveer twee eetlepels, een behoorlijke hoeveelheid voor niet-Mediterrane landen, zoals Nederland en België. De resultaten van dat onderzoek toonden toonden duidelijk aan dat de consumptie van extra vergine olijfolie de niveaus aan bepaalde antilichamen, anti-oxLDL genaamd, het meest verhoogde. Deze antilichamen verlagen op hun beurt het geoxideerde LDL-cholesterol (oxLDL), wat een positief gezondheidseffect is.

[1] Yubero-Serrano et al: Extra virgin olive oil: More than a healthy fat in European Journal of Clinical Nutrition – 2019
[2] Olga Castañer et al: The effect of olive oil polyphenols on antibodies against oxidized LDL. A randomized clinical trial in Clinical Nutrition – 2011.