Twee eetlepels extra vergine olijfolie per dag?

Iedereen weet zo langzamerhand wel dat extra vergine olijfolie gezond is, maar toch zijn er in ons land nog veel gezinnen waar die olijfolie maar met mate wordt gebruikt. Extra vergine olijfolie hoort immers bij Italiaanse gerechten, nietwaar?

Dat idee is onjuist en achterhaald. Je kunt namelijk eenvoudig je op boter of plantaardige olie gebaseerde bakoliën vervangen door extra vergine olijfolie. Vaak stoppen fabrikanten al een drupje olijfolie in hun producten, zodat ze kunnen koketteren met de voordelen daarvan.

Volgens recent onderzoek kan extra inname van extra vergine olijfolie namelijk ook beschermen tegen atherosclerose, oftewel slagaderverkalking, door het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte (het "slechte cholesterol")[1]. Een hoog LDL-cholesterolgehalte verhoogt het risico op vernauwing en blokkades in de bloedvaten, omdat die LDL-deeltjes zich aan de wanden van de bloedvaten vasthechten.

Olijfolie staat bekend als een van de belangrijkste bronnen van enkelvoudig onverzadigde vetzuren, een vetsoort waarvan is aangetoond dat deze het cholesterolgehalte in het bloed verbetert. Eerst dacht man dat de beschermende eigenschappen van olijfolie voornamelijk te danken waren aan de aanwezigheid van dit type vet. Nieuw onderzoek toont echter aan dat de hoge concentraties van verschillende antioxidanten mogelijk net zo belangrijk zijn.

Voor het onderzoek rekruteerden onderzoekers 200 gezonde mannen en wezen hen willekeurig toe aan een van de drie groepen om dagelijks 25 milliliter olijfolie te consumeren met drie verschillende niveaus van polyfenolen: [a] geraffineerde olijfolie met een laag polyfenolgehalte, [b] gewone olijfolie met een gemiddeld polyfenolgehalte, en [c] extra vergine olijfolie met een hoog polyfenolgehalte.

Polyfenolen zijn antioxidanten die van nature in planten voorkomen en beschermen de plant tegen UV-schade en helpt bij de verdediging schade van pathogen en vraat van planteneters te beperken. Het polyfenolgehalte van olijfolie kan variëren afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de cultivar, de rijpheid van de olijven en de manier waarop de olie wordt geproduceerd.

De resultaten van dat onderzoek lieten duidelijk zien dat de consumptie van extra vergine olijfolie de hoeveelheid zogenaamde antilichamen het sterkst verhoogde. Deze antilichamen, anti-oxLDL genaamd, verlagen op hun beurt het geoxideerde LDL-cholesterol (oxLDL), wat een positief effect is.

Het is niet de eerste keer dat is aangetoond dat de polyfenolen in olijfolie een beschermend effect hebben tegen oxidatieve schade. Er bestaan echter onzekerheden over de vraag of daadwerkelijke doses olijfolie dit effect kunnen bewerkstelligen[2].

In deze studie lieten de onderzoekers de proefpersonen ongeveer twee eetlepels extra vergine olijfolie per dag consumeren. Dat komt neer op ongeveer 30 milliliter, een aanzienlijke hoeveelheid voor niet-mediterrane landen.

Grieken, die wereldwijd de hoogste olijfolieconsumptie per hoofd van de bevolking hebben, consumeren ongeveer 70 ml per dag, terwijl Spanjaarden en Italianen ongeveer 35 ml per dag consumeren. In Noordwest-Europa wordt gemiddeld slechts 2,5 milliliter per persoon per dag geconsumeerd. Voor de Nederlandse consument valt er daarom nog een grote gezondheidswinst te behalen. Misschien moet u uw dagelijkse (en vaak nutteloze) vitaminepil vervangen door twee eetlepels extra vergine olijfolie. Dat heeft duidelijk meer effect.

Overigens beschermt zonnebloemolie niet tegen deze oxidatie van LDL-cholesterol[3].

[1] Olga Castañer et al: The effect of olive oil polyphenols on antibodies against oxidized LDL. A randomized clinical trial in Clinical Nutrition – 2011.
[2] Covas et al: The effect of polyphenols in olive oil on heart disease risk factors: a randomized trial in Annals of Internal Medicine – 2006.
[3] Aguilera et al: Sunflower oil does not protect against LDL oxidation as virgin olive oil does in patients with peripheral vascular disease in Clinical Nutrition - 2004.