Het Noordse dieet

In de wetenschappelijke literatuur staat het Noordse dieet* bekend als het Nordic Diet. Het is een niet geheel overtuigend idee om te kunnen wedijveren met het zo geroemde Mediterrane Dieet.

Definitie
Het Noordse dieet is een eetpatroon, gebaseerd op traditionele eetgewoonten uit Noordse landen, zoals Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden. Het benadrukt lokaal geproduceerde, seizoensgebonden en plantaardige voedingsmiddelen, zoals volkoren granen, bessen en groenten, aangevuld met vis. Als 'gezonde' olie wordt koolzaadolie genoemd, al kunnen ook daarbij wel enkele kanttekeningen geplaatst worden.

Ik denk dat een dieet per definitie gezond is wanneer er nauwelijks vooraf bewerkte levensmiddelen toe gerekend worden. Het Noordse dieet richt zich op hele, onbewerkte voedingsmiddelen, die lokaal en seizoensgebonden beschikbaar zijn, zoals volkoren (en dus vezelrijke) granen (rogge, gerst, haver), fruit (vooral bessen), groenten (zoals kool en wortelgroenten), peulvruchten (zoals bonen en erwten), en vette vis (zoals zalm, makreel en haring). Het dieet gebruikt koolzaadolie in plaats van olijfolie en beperkt gebruik van rood vlees, zuivel, bewerkte voedingsmiddelen en suiker.

Je ziet direct dat ook dit dieet voornamelijk het gevolg is van de heersende omstandigheden. Hoe noordelijker je komt, hoe minder er zal kunnen groeien en de inwoners van Scandinavië hebben dus maar een beperkte keus als het gaat om hun dagelijkse voeding. Dat geldt ook voor het Mediterrane dieet.

Koolzaadolie
Maar het Noordse dieet is een moderne fantasie ontwikkeling. De koolzaadolie is namelijk een moderne toevoeging. Vroeger smaakte koolzaadolie namelijk enorm bitter vanwege het hoge gehalte aan erucazuur, waardoor het gebruik voornamelijk beperkt bleef tot lampolie en smeermiddel. Door dat hoge gehalte aan erucazuur was koolzaad zelfs ongeschikt als veevoer. Pas in de jaren 70 van de vorige eeuw kwamen er nieuwe rassen op de markt met minder of bijna geen erucazuur en pas toen werd koolzaadolie geschikt voor menselijke consumptie. Wat gebruikten de noorderlingen dan als olie, zo luidt de terechte vraag. Welnu, ze gebruikten hetzelfde als we in het verleden in Nederland deden: boter en spekvet.

Wetenschap
Onderzoek suggereert dat het Noordse dieet kan bijdragen aan gewichtsverlies, lagere bloeddruk, verbeterde cholesterolwaarden en verbeterde ontstekingswaarden. Het lijkt ook de bloedsuikerregulatie te ondersteunen, wat gunstig kan zijn voor mensen met diabetes of prediabetes.

Maar ook die observaties zijn weer wat verdacht. Ieder dieet, dat bepaalde dikmakende voedingsmiddelen op de zwarte lijst zet, levert immers gezondheidsvoordelen op. Minder rood vlees, minder sterk bewerkte voedingsmiddelen (met veel suiker, zout en vet) en minder suiker en suikerhoudende frisdranken zullen ongetwijfeld zorgen voor een behoorlijk gewichtsverlies.

Conclusie
Als je toch op zoek bent naar een gezond dieet dan is ieder dieet interessant om gezonder en lichter door het leven te stappen. Wetenschappelijk onderzoek toont echter keer op keer aan dat het Mediterrane dieet waarschijnlijk (wetenschappers twijfelen altijd) het meest gezonde voedingspatroon is dat er bestaat. Niemand twijfelt er echter aan dat het Noordse dieet ook gezond is, maar niemand weet nog hoe gezond[1].

[1] Krznarić et al: The Mediterranean and Nordic Diet: A Review of Differences and Similarities of Two Sustainable, Health-Promoting Dietary Patterns in Frontiers in Nutrition - 2021

* De term 'Nordic Diet' wordt in Nederland veel te vaak foutief vertaald als 'Noorse Dieet'. 'Nordic' is veel meer dan alleen Noorwegen. Het omvat een groep landen in Noord-Europa: Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken en IJsland. Plus de daarmee verbonden territoria, waaronder Groenland, de Faeröer Eilanden en (het semi-onafhankelijke) Åland. Het is dus ook meer dan Scandinavië.