Wilde olijf

De wilde olijf (Olea oleaster) wordt door de meeste botanici beschouwd als ofwel een geldige soort ofwel een ondersoort van de gecultiveerde olijfboom (Olea europea), een soort die vermoedelijk ontstaan is uit een kruising van diverse soorten[1].

De olijfboom werd vermoedelijk al gedurende het vierde en derde millennium voor Christus gedomesticeerd, door middel van kruisingen, verricht door verschillende lokale bevolkingsgroepen.

De wilde olijfboom - door de oude Grieken kótinos (κότινος) genoemd – werd door hen onderscheiden van de gecultiveerde olijfboom ἐλἀα (ἐλαία). De oorspronkelijke soort levert kleine olijven.

De bladeren van de wilde olijf werden ooit gebruikt om de olijfkrans te maken die aan de winnaars van de oude Olympische Spelen werd toegekend. De oude en heilige wilde olijfboom van Olympia (Ολυμπία) stond vlakbij de tempel van Zeus, beschermheer van de spelen.

Als gevolg van de natuurlijke hybridisatie en de eeuwenoude domesticatie plus de extensieve teelt van olijven in het gehele Middellandse-Zeegebied vormen wild uitziende, wilde vormen van olijven, aldaar oleasters genoemd, tegenwoordig een ingewikkeld complex van populaties, potentieel variërend van wilde vormen tot de wilde olijf.

Aangenomen wordt dat de wilde olijf zijn oorsprong vond in het oostelijke Middellandse Zeegebied[2]. Deze oeroude soort levert nog steeds de winterharde en ziekteresistente onderstam waarop gecultiveerde olijfvariëteiten worden geënt.

De hierboven afgebeelde zaadjes van de wilde olijfboom heb ik mogen meenemen uit de botanische tuin die behoort bij het het uitgestrekte opgravingscomplex van de oude Olypische Spelen in het Griekse Olympia. Ze zijn dus vermoedelijk direct verwant aan de oorspronkelijke oeroude heilige boom, gewijd aan Zeus.

[1] Sesli, Yeğenoğlu: Determination of the genetic relationships between wild olive (Olea europaea oleaster) varieties grown in the Aegean region in Journal of Genetics and Molecular Research – 2010. Zie hier.
[2] Breton et al: Genetic diversity and gene flow between the wild olive (oleaster, Olea europaea L.) and the olive: several Plio-Pleistocene refuge zones in the Mediterranean basin suggested by simple sequence repeats analysis in Journal of Biogeography - 2006