Hoe gezond is extra vergine olijfolie?

Er wordt wereldwijd veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de gezondheidvoordelen van het zogenaamde Mediterane voedingspatroon. Veel onderzoeken tonen ook de positieve effecten van het gebruik van extra vergine olijfolie aan.

Het één heeft natuurlijk met het ander te maken, want extra vergine olijfolie is onverbrekelijk verbonden met het Mediterrane voedingspatroon. Van beide is bijvoorbeeld bewezen dat ze het risico op hartziekten en beroertes duidelijk verlagen.

Uiteraard is extra vergine olijfolie niet het enige gezonde ingrediënt in een Mediterraan voedingspatroon. Het is slechts één onderdeel van een levensstijl, die bovendien het eten van veel fruit, groenten en noten omvat, aangevuld met volkoren producten en beperkte hoeveelheden rood vlees.

Toch zijn er in de landen rondom de Middellandse Zee kleine verschillen in het dieet. In de Balkan, waaronder landen als Albanië en die van voormalig Joegoslavië, houdt men enorm van vlees en een diner zonder een vleesgerecht is in dat land bijna niet voor te stellen.

Die regionale verschillen zorgen ook voor enkele lastig te verklaren gevolgen, waaronder de Franse Paradox. De Fransen eten (gemiddeld) een dieet dat relatief rijk is aan verzadigde vetten, maar toch zijn er (gemiddeld) maar weinig hart- en vaatziekten.

De voordelen van het Mediterrane voedingspatroon worden ook uitgebreid elders op dit weblog besproken, maar het royale gebruik van extra vergine olijfolie lijkt toch wel de belangrijkste bijdrage te leveren aan je lichamelijke en geestelijke gezondheid[1].

Extra vergine olijfolie bevat veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Daarvan wordt gedacht dat het je 'slechte' LDL-cholesterol helpt te verlagen. De gezondheidsvoordelen van deze extra vergine olijfolie worden toegeschreven aan de antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen[2]. Steeds opnieuw worden nieuwe, potente stofjes ontdekt die zich verstoppen in extra vergine olijfolie.

Wetenschappelijk onderzoek heeft intussen een verband aangetoond tussen lagere risico's op hart- en vaatziekten, sommige vormen van kanker en zelfs dementie bij mensen die grotere hoeveelheden extra vergine olijfolie consumeren, in vergelijking met hen die weinig of geen extra vergine olijfolie gebruiken.

In een interessant onderzoek moesten proefpersonen 30 milliliter extra vergine olijfolie per dag consumeren[3]. Dat zijn ongeveer twee eetlepels, een behoorlijke hoeveelheid voor niet-Mediterrane landen, zoals Nederland en België. De resultaten van dat onderzoek toonden duidelijk aan dat de consumptie van extra vergine olijfolie de niveaus aan bepaalde antilichamen, anti-oxLDL genaamd, het meest verhoogde. Deze antilichamen verlagen op hun beurt het geoxideerde LDL-cholesterol (oxLDL), wat een positief effect is.

[1] Valls-Pedret et al: Mediterranean Diet and Age-Related Cognitive Decline: A Randomized Clinical Trial in JAMA Internal Medicine – 2015
[2] Yubero-Serrano et al: Extra virgin olive oil: More than a healthy fat in European Journal of Clinical Nutrition – 2019
[1] Olga Castañer et al: The effect of olive oil polyphenols on antibodies against oxidized LDL. A randomized clinical trial in Clinical Nutrition – 2011.