Ultrabewerkt voedsel vs. Mediterraan voedingspatroon

Volgens een recente studie, uitgebracht door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), is ultrabewerkt voedsel (UPF) jaarlijks verantwoordelijk voor ongeveer 391,000 sterfgevallen in Europa[1]. Dat is bijna 700 sterfgevallen per dag.

Ultrabewerkt voedsel ofwel Ultra-Processed Food (UPF)
Er bestaat geen formele definitie van ultrabewerkt voedsel. Een veelgebruikte classificatie definieert ultrabewerkte voedingsmiddelen als: voedsel dat doorgaans meer dan één ingrediënt bevat dat je nooit of zelden in een keuken tegenkomt". Ze bevatten ook vaak veel additieven en ingrediënten die normaal gesproken niet worden gebruikt bij het koken thuis, zoals conserveermiddelen, emulgatoren, zoetstoffen en kunstmatige kleur- en smaakstoffen. Deze voedingsmiddelen zijn over het algemeen lang houdbaar. Er is een een verwaarloosbaar gebruik van rauwe of natuurlijke voedingsmiddelen bij de bereiding.

In het algemeen bevat ultrabewerkt voedsel veel teveel verzadigde vetten en transvetten, rood vlees, zout en suiker.

Het gevaar van ultrabewerkt voedsel
Uit het rapport van de WHO blijkt dat voedingspatronen met een hoog natriumgehalte (NaCl ofwel keukenzout) jaarlijks verantwoordelijk zijn voor 252,187 Europese sterfgevallen ofwel 2.27 procent van het totaal aantal sterfgevallen, gevolgd door voedingspatronen met veel bewerkt vlees (117,290 sterfgevallen, 1.07 procent), voedingspatronen met veel suikergezoete dranken (15,606 sterfgevallen, 0.14 procent) en voedingspatronen met veel transvetzuren (6,056 sterfgevallen, 0.05 procent).

"Consistent bewijs toont aan dat een hogere blootstelling aan ultrabewerkt voedsel geassocieerd is met een verhoogd risico op schadelijke gevolgen voor de gezondheid, waaronder kanker, ernstige hart- en longaandoeningen, psychische stoornissen en vroege sterfte”, aldus de wetenschappers.

Bovendien, zo blijkt uit recent wetenschappelijk onderzoek, mensen die voornamelijk ultrabewerkt voedsel consumeren zijn biologisch gezien ouder dan leeftijdsgenoten die gezonder eten ('Adults with higher UPF tended to be biologically older')[2].

Stap over op het Mediterrane dieet voedingspatroon
Het Mediterrane dieet is afkomstig van – de naam zegt het al - landen rondom de Middellandse Zee. In het mediterrane voedingspatroon staan van oudsher meer pure ingrediënten, noten en veel gezonde vetten centraal. Het dieet leunt sterk op zeevruchten, verse producten, volkoren producten, noten en zaden, en bovenal veel groente en fruit. Tegelijkertijd komt bewerkt en rood vlees (vlees van rund, schaap, geit en varken) en sterk bewerkte voeding weinig in het eetpatroon voor.

Overstappen op het gebruik van extra vergine olijfolie kan een belangrijke eerste stap zijn om je gezondheid op de lange termijn te verbeteren. Begin met olijfolie en dan volgt de rest van het Mediterrane dieet vanzelf, zo blijkt uit onze ervaringen.

[1] WHO: Commercial Determinants of Noncommunicable Diseases in the WHO European Region – 2024. Zie hier.
[2] Cardoso et al: Association between ultra-processed food intake and biological ageing in US adults: findings from National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2003-2010 in Age and Ageing - 2024