Olijfolie en je Cholesterolwaarden

We weten het natuurlijk al langer dan vandaag dat extra vergine olijfolie een positief effect op je hartgezondheid heeft. Maar, zoals een aantal Amerikaanse onderzoekers zich afvroegen, hoeveel extra vergine olijfolie moet iemand eigenlijk consumeren om die positieve effecten te bereiken?

Je hartgezondheid wordt voornamelijk beïnvloed door je cholesterolgehalte (er is meer dan één type cholesterol). Een hoog gehalte aan LDL-cholesterol (ofwel low-density lipoprotein cholesterol) betekent dat je een grotere kans hebt op vernauwing van je slagaders. LDL-cholesterol (in de vorm van vetbolletjes) hoopt zich op in je bloedvaten. Daarom wordt LDL ook wel 'slechte cholesterol' genoemd. Het is een van de belangrijkste oorzaken van atherosclerose, de belangrijkste veroorzaker van hart- en vaatziekten. Een hoog cholesterolgehalte is daarom een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Recept voor een gezond hart
Een recent onderzoek met de ietwat speelse (vertaalde) naam 'Recept voor een gezond hart' betrof (slechts) 40 mensen met een risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten[1]. Deze deelnemers werden willekeurig toegewezen aan een groep die dagelijks ofwel een 'lage' hoeveelheid (minder dan een theelepel) extra vergine olijfolie consumeerde ofwel een 'hoge' hoeveelheid (vier theelepels) extra vergine olijfolie consumeerde.

Na de eerste periode van vier weken volgde een 'washout'-periode van een week. Daarna schakelden de deelnemers over op het andere olijfoliepatroon. Tegelijkertijd volgden de deelnemers een vegetarisch of veganistisch dieet met verse producten. Door te kiezen voor een vegetarisch of veganistisch dieet werd een 'verstoorde' invloed van dierlijke vetten op de resultaten van het onderzoek vermeden.

Eén of vier theelepels extra vergine olijfolie per dag lijkt niet veel en het verschil tussen beide lijkt ook verwaarloosbaar. Toch maakt het wel degelijk een groot verschil. Maar hoe doe je dat als je niet gewend bent extra vergine olijfolie te gebruiken? Een theelepel op je boterham vóórdat je de margarine erop smeert is al voldoende. Tegelijkertijd voelt die soms toch al droge boterham een stuk verser. Maar denk ook eens vaker aan een heerlijke salade. Voor elk seizoen is er wel een geschikte salade te bedenken. En wat is een salade zonder een flinke scheut extra vergine olijfolie?

Resultaten van het onderzoek
De onderzoekers ontdekten dat, ongeacht de hoeveelheid, het consumeren van extra vergine olijfolie het LDL-cholesterolgehalte al verlaagde.

De onderzoekers ontdekten ook dat, hoewel het dagelijks consumeren van extra vergine olijfolie echt helpt, andere elementen in je voeding ook een belangrijke rol kunnen spelen bij het behalen van gezondheidsvoordelen. Omdat de deelnemers een vegetarisch of veganistisch dieet moesten volgen, aten ze uiteraard geen rood of bewerkt vlees, toegevoegde suikers en verzadigde vetten. Ze aten dus automatisch meer plantaardige vetten (uit avocado's, noten, zaden en olijven). Dit droeg uiteraard ook bij aan de gemeten significante verlaging van het LDL-cholesterolgehalte van de deelnemers.

Het maakt dus wel degelijk uit waar je je vetten vandaan haalt. Als je voeding voornamelijk bestaat uit (onverzadigde) plantaardige vetten en slechts in beperkte mate uit (verzadigde) dierlijke vetten, dan zijn de effecten op je hart positiever dan wanneer je alleen extra vergine olijfolie gebruikt[2]. En zo'n dieet voedingspatroon lijkt daardoor al sterk op het veelgeprezen Mediterrane voedingspatroon.

[1] Krenek et al: Recipe for Heart Health: A Randomized Crossover Trial on Cardiometabolic Effects of Extra Virgin Olive Oil Within a Whole-Food Plant-Based Vegan Diet in Journal of the American Heart Association - 2024. Zie hier.
[2] Flynn et al: Is Extra Virgin Olive Oil the Critical Ingredient Driving the Health Benefits of a Mediterranean Diet? A Narrative Review in Nutrients - 2023. Zie hier.